Διπλά εγκαίνια στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών Α.Π.Θ. Την Τρίτη 11 Ιουνίου στις 19.30, εγκαινιάζονται οι εκθέσεις «Καίτη Σταυρούδη: Tapisseries» και «Αθηνά Δεμερτζή: Το σώμα αλλιώς».

«Καίτη Σταυρούδη: Tapisseries». Στην έκθεση παρουσιάζονται 24 ταπισερί που η Καίτη Σταυρούδη (1933-2015) δημιούργησε στον κλασικό αλλά και τον όρθιο αργαλειό, σχεδιάζοντας και υφαίνοντας μόνη της, από το 1974, σε μια σύζευξη στοιχείων ελεύθερου σχεδίου και υφαντικής τέχνης. Οι συνθέσεις της –στην αρχή εικονιστικές και αργότερα, σταδιακά αφαιρετικές, που φτάνουν τελικά στην ανεικονική διατύπωση– μαρτυρούν, όπως λέει η ίδια, «τη συμμετοχή της στις πληγές του κόσμου μας»: έρημα, γυμνά τοπία, χωρίς την ανθρώπινη παρουσία, που καθορίζονται συχνά από τη θέση του ηλίου και του ορίζοντα, διαμαρτυρία για το απάνθρωπο περιβάλλον της σύγχρονης πόλης, για την έλλειψη επικοινωνίας, για τα δάση που καίγονται, για τις καταστροφές του περιβάλλοντος. Η Σταυρούδη ύφανε μυθολογικά θέματα, τον δρόμο του ήλιου, τη θάλασσα, τις εποχές, τη νύχτα, τον δρόμο, τη γέφυρα, τη γραφή, τη μητρότητα, τον θρήνο. Τα σύμβολα έχουν κυρίαρχη θέση στα έργα της κι επανέρχονται σταθερά ορισμένα μοτίβα, όπως το περιστέρι για την ειρήνη –που συχνά πληγώνεται– το πουλί για την ελευθερία – που συνήθως δεν κατακτιέται –ο κύκλος– που άλλοτε συμβολίζει τον κύκλο της ζωής ή τη γυναίκα μήτρα-γέννα κι άλλοτε γίνεται ένας παγερός ήλιος σε ερημωμένα τοπία με μεταφυσικές προεκτάσεις, όπου δηλώνει την ερήμωση ή την καταστροφή. Αντιθετικά στοιχεία -γεωμετρικά και ελεύθερα, παραστατικά και αφηρημένα, κινούμενα ενεργητικά ή στατικά, εξπρεσιονιστικά ή κονστρουκτιβιστικά-, συνομιλούν και συναρθρώνονται σε συνθέσεις ισορροπημένες, με μορφοπλαστική-συνθετική σαφήνεια και διαφορετική γραφή.

Εκεί όπου η Καίτη Σταυρούδη προχωρεί με ιδιαίτερα τολμηρό προσωπικό τρόπο είναι τα δεξιοτεχνικά της ευρήματα στην τεχνική, που προκύπτουν από τη συνεχή έρευνα του υλικού. Στις δημιουργίες της η υφή του έργου συμμετέχει δυναμικά στη σύνθεση. Καταφέρνει να βγάζει από την επιφάνεια του υφαντού ανάγλυφα κατακόρυφα ή οριζόντια στοιχεία με πλατύτερη ύφανση, δίνοντας μεγαλύτερη σημασία στο πάχος του νήματος ή στις ιδιαίτερες ποιότητες των μαλλιών, που δημιουργούν διαφορετικές επιφάνειες. Την εκφραστική δυνατότητα του υλικού τη μεγιστοποιεί με τις διαφοροποιήσεις της ύφανσης, παίζοντας με διαφορετικές παραδοσιακές τεχνικές.

Οι επισκέπτες θα έχουν τη δυνατότητα να δουν και ορισμένα φορέματα που η Καίτη Σταυρούδη δημιούργησε, ασχολούμενη διεξοδικά με την παραδοσιακή φορεσιά, τη μετάπλασή της στο κόψιμο και τη ζωγραφική διακόσμησή της, με σχέδια από το παλιό «γραφτό» κέντημα.

«Αθηνά Δεμερτζή: Το σώμα αλλιώς». Στην έκθεση παρουσιάζονται 28 γλυπτά, πολλά σχέδια και χαρακτικά της Αθηνάς Δεμερτζή. Με απόλυτη αίσθηση της έκφρασης στον χώρο χρησιμοποιεί το ανθρώπινο σώμα ως κύριο θέμα της γλυπτικής της, προσπαθώντας μέσα από αυτό να μελετήσει έννοιες όπως το πέταγμα, ο πόνος, η χαρά κ.ά. Τα έργα της ξαφνιάζουν για τη σιγουριά στο πλάσιμο, την άρτια ισορροπία, την αίσθηση μέτρου στις πλαστικές αξίες, τη ροή των επιφανειών, την άνεση που έχει να αποδίδει την κίνηση, να αξιοποιεί το κενό, το αποσπασματικό στοιχείο, την αφαιρετικότητα. Εξαιρετική στην επεξεργασία της επιφάνειας του μαρμάρου αλλά και στη δημιουργία όγκων σε χαλκό, στις τολμηρές, περίοπτες, φυγόκεντρες φόρμες, η Δεμερτζή χρησιμοποιεί επίσης χρώμα, ύφασμα, άμμο, διάφορες πατίνες, στοιχεία που προσδίδουν συχνά και άλλες ποιότητες στο τελικό αποτέλεσμα. Τα έργα της κινούνται ανάμεσα στην αφαιρετική απόδοση του σώματος και στην πλήρη αφαίρεση, γεωμετρικές συνθέσεις με συμβολικά και κάποτε σουρεαλιστικά στοιχεία.

Ειδικότερα, αναζητά τρόπους νοηματοδότησης του γυναικείου σώματος, διερευνά τη θέση των γυναικών στο πεδίο της αναπαράστασης, λαμβάνοντας τη γυναικεία υποκειμενικότητα ως σύνθετο σχηματισμό. Αποκαλύπτει μια βιωματική διαδρομή, τη γυναικεία ύπαρξη σε διαφορετικές στιγμές της ψυχολογικής εξέλιξης και του κύκλου ζωής, την εφηβεία, τη μητρότητα, τη γήρανση (best before), τις χρονικότητες του ασυνείδητου. Συλλαμβάνει τη θηλυκότητα όχι ως πεδίο μετουσιώσεων και εξιδανικεύσεων, αλλά σύμφυτη με τα σημαίνοντα ή τους περιορισμούς του φύλου, της φυλής, της θέσης, των υλικών συνθηκών, τις «πληγές» των κοινωνικών διεργασιών, διάφορων «γενεαλογιών και γεωγραφιών». Η γλυπτική της Δεμερτζή συνειδητά προβάλλει τις απτικές αξίες της φόρμας, προκαλώντας τον θεατή να επικοινωνήσει άμεσα χωρίς ερμηνευτικά εμπόδια με το γλυπτό έργο.

«Προσπαθώ, μας λέει, τα έργα μου να βγάζουν μια αίσθηση ισορροπίας και ομορφιάς… Κάποια ίσως φαίνονται μισοτελειωμένα, με μέρη που λείπουν –είναι μια πρόσκληση-πρόκληση για τον θεατή να πλησιάσει το έργο και να χρησιμοποιήσει τη φαντασία του για να το ‘ολοκληρώσει’… Κάποια έργα φαίνεται να περιμένουν να χαϊδευτούν. Παρακαλώ, αν νιώσετε ότι θέλετε να χαϊδέψετε κάποιο έργο, είστε ελεύθεροι να το κάνετε».

Διάρκεια εκθέσεων έως 28 Ιουλίου 2019.